کابل افزاینده و کابل جبران ساز هر دو به ترموکوپل‌ها متصل می‌شوند، اما اهداف متفاوتی دارند. کابل افزاینده ترموکوپل از موادی مشابه با خود ترموکوپل ساخته می‌شود. این نوع کابل زمانی استفاده می‌شود که اندازه گیری دقیق دما بدون هیچ گونه تداخل سیگنالی گسترش یابد. در مقابل، کابل جبران ساز ترموکوپل از موادی با خواص مشابه، اما نه یکسان با ترموکوپل ساخته خواهد شد. این کابل معمولاً ارزان‌تر است و برای محدوده‌های دمایی پایین‌تر یا فواصل کوتاه‌تر به کار گرفته می‌شود. با این حال، در این بررسی از وبسایت «سنجش حرارت» در مورد تفاوت کابل افزاینده و کابل جبران ساز ترموکوپل صحبت می‌کنیم.
کابل افزاینده ترموکوپل چیست و چه ویژگی‌هایی دارد؟
دو راه برای تعریف کابل ترموکوپل وجود دارد. اول اینکه کابل نوع K، نوع J، نوع T، نوع N، نوع E و سایر زیرگروه‌های سیم ترموکوپل همگی کابل های افزاینده ترموکوپل هستند. روش دوم برای تعریف این کابل‌ها اشاره به این موضوع است که آن‌ها فقط برای افزایش طول استفاده می‌شوند، در این حالت کابل با حرف X که به معنای پسوند (Extension) است تعریف می‌شود. برای کابل ترموکوپل K، کابل افزاینده مربوطه KX است. برای کابل ترموکوپل T نیز TX است.
در حالی که کابل افزاینده برای گسترش کابل ترموکوپل استفاده می‌شود، از مواد مشابه آن ساخته شده است. محدوده دمایی کابل افزاینده ترموکوپل تا ۲۰۰ درجه سانتیگراد است. همچنین این کابل از استاندارد DIN ۴۳۷۱۰ پیروی می‌کند. اکثر کابل های ترموکوپل را می‌توان با سیم کششی ترموکوپل گسترش داد. استثناها ترموکوپل‌های نوع B، نوع R و نوع C هستند. دلیل‌عدم گسترش آن‌ها این است که حاوی فلزات گرانبهایی مانند رودیوم و پلاتین هستند که باعث می‌شود قیمتشان بالا برود.
کابل جبران ساز ترموکوپل چیست و چه ویژگی‌هایی دارد؟
کابل جبران ساز یک کابل ترموکوپل است که برای گسترش سیگنال سیم ترموکوپل استفاده می‌شود. به این صورت که سیگنال را از سنسور به ابزار دقیق می‌آورد. کابل جبران ساز ترموکوپل با ابزار مشابه سیم ترموکوپل واقعی گرانتر مانند نیکل کروم و نیکل آلومل برای نوع K یا آهن و کنستانتان برای نوع J ساخته نمی‌شود. آلیاژهایی که برای کابل های جبران ساز استفاده می‌شوند بسیار ارزان‌تر هستند.
کابل های جبران ساز فقط در دمای محیط کار می‌کنند. آن‌ها معمولاً عایق پی وی سی دارند که دما را محدود می‌کند. این کابل ها معمولاً از صفر تا ۱۰۰ درجه سانتیگراد یا تا ۲۰۰ درجه سانتیگراد بسته به عایق و آلیاژهای جبرانی درجه‌بندی می‌شوند. استفاده از کابل های جبران ساز فراتر از این محدوده می‌تواند منجر به خطاهای ناشی از اختلاف حرارتی بین آلیاژهای جبرانی و مواد ترموکوپل شود. این کابل‌ها از استاندارد تعیین شده DIN IEC ۶۰۵۸۴ پیروی می‌کنند.
تفاوت‌های مهم بین کابل افزاینده و کابل جبران ساز ترموکوپل
هدف استفاده
• کابل افزاینده: طول بین ترموکوپل و دستگاه اندازه گیری (به عنوان مثال، دماسنج یا دیتالاگر) را بدون تداخل در خوانش دما افزایش می‌دهد.
• کابل جبران ساز: با استفاده از موادی با مشخصات مشابه ترموکوپل، تفاوت دما بین ترموکوپل و دستگاه اندازه گیری را جبران می‌کند.
ترکیب مواد
• کابل افزاینده: فلزاتی که دقیقاً با نوع ترموکوپل مطابقت دارند، ساخته می‌شود.
• کابل جبران ساز: از آلیاژهای متفاوت اما سازگار با خواص ترموکوپل ساخته می‌شود.
محدوده دما
• کابل افزاینده ترموکوپل: خوانش دقیقی را در محدوده دمایی وسیع‌تر ارائه می‌دهد.
• کابل جبران ساز ترموکوپل: فقط در محدوده دمایی خاصی به صورت دقیق کار می‌کند.
هزینه کابل
• کابل افزاینده: معمولاً به دلیل استفاده از مواد باکیفیت مشابه ترموکوپل، گرانتر است.
• کابل جبران ساز: مقرون به صرفه‌تر است زیرا از آلیاژهای ارزان‌تر استفاده می‌کند.
استفاده متداول
• کابل افزاینده: برای کاربردهایی استفاده می‌شود که دقت فوق العاده بالا ضروری است.
• کابل جبران ساز: برای کاربردهایی استفاده می‌شود که دقت فوق العاده بالا ضروری نیست.
نحوه شناسایی
• کابل افزاینده: اغلب با کد ترموکوپل یکسان (مثلاً نوع K) برچسب‌گذاری می‌شود.
• کابل جبران ساز: معمولاً با برچسب C در کنار کد ترموکوپل مشخص می‌شود.
کلام آخر
این دو کابل از نظر هدف، محدوده دمایی، کاربردها، نوع متریال و هزینه متفاوت از هم هستند. کابل افزاینده ترموکوپل را به دستگاه‌های اندازه گیری متصل کرده و همان خواص ترموکوپل را حفظ می‌کند. در مقابل، یک کابل جبران ساز از مواد متفاوت و اغلب ارزان‌تری بهره می‌برد و تنها در محدوده دمایی خاصی کار می‌کند تا تفاوت دما بین ترموکوپل و دستگاه اندازه گیری را جبران کند.
